พระสวรรค์วรนายก นามเดิม ทองคำ จิตรธร เป็นบุตรกำนันหนุน นางสายบัว จิตรธร เกิดที่หลังวัดสวรรคาราม ตำบลเมืองสวรรคโลก (เดิมเป็นตำบลพิณพาทย์ อำเภอวังไม้ขอน จังหวัดสวรรคโลก) อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย เกิดเมื่อปีฉลู พ.ศ. 2420

เมื่อเยาว์วัย ได้เรียนหนังสือกับพระอาจารย์แดง เจ้าอาวาสวัดกลาง (ซึ่งต่อมาได้ถูกเปลี่ยนชื่อเป็นวัดสวรรคาราม[2])

บรรพชา อุปสมบท

ด้วยระบบการศึกษาแต่เดิมเกิดในวัด เด็กชายทองคำจึงได้บรรพชาเป็นสามเณรเพื่อเข้ารับการศึกษาตามระบบบการศึกษาดั้งเดิม พร้อมทั้งได้มีโอกาสไปศึกษา และจำพรรษาอยู่ที่วัดสุทัศน์เทพวราราม กรุงเทพมหานคร เมื่ออายุได้ 20 ปี คือ พ.ศ. 2440 ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ โดยมีสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทโว) สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 12 (ดำรงตำแหน่ง 6 ปี ระหว่าง พ.ศ. 2481-พ.ศ. 2487 ) แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ขณะที่ทรงสมณศักดิ์ที่พระศรีสมโพธิ์ วัดสุทัศน์เทพวราราม เป็นพระอุปัชฌาย์ ได้รับฉายาว่า "โสโณ" ท่านได้ขะมักเขม้นสนใจค้นคว้าศึกษาพระปริยัติธรรมมิได้ละเว้น ต่อมาได้รับแต่งตั้งเป็นปลัด เรียกกันเป็นสามัญของผู้ที่คุ้นเคยว่า "พระปลัดคำ" เมื่ออุปสมบทได้ 10 พรรษา ตรงกับ พ.ศ. 2450 ได้รับสมณศักดิ์ที่พระครูสวรรค์วรนายก ต่อมาใน พ.ศ. 2476 พระครูสวรรค์วรนายก ได้รับสมณศักดิ์เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นสามัญดังปรากฏในสัญญาบัตรว่าให้พระครูสวรรค์วรนายก วัดสวรรคาราม จังหวัดสวรรคโลก เป็นพระราชาคณะมีนามว่า พระสวรรค์วรนายก ธรรมสาธกวินัยวาที สังฆปาโมกข์ [3][4]